หวยเบอร์ “วันของเรา”

ภาพที่เราคุ้นเคยกันทุกวันที่ 1 และวันที่ 16 ของทุกเดือน คือ ภาพการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล ที่ประกอบด้วยตัวเลข 6 หลัก ซึ่งเหล่านักเสี่ยงโชคต่างลุ้นเพื่อจะได้เป็นเศรษฐีหน้าใหม่ แต่กว่าจะเป็นหวยอย่างปัจจุบันนั้น วงการหวยก็เคยถูกระงับ ด้วยประกาศพระราชบัญญัติอากรการพนัน แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2458 โดยยกการออกหวยเป็นการพนันประเภทต้องห้าม ซึ่งต่อมาได้มีพระราชบัญญัติอากรการพนันเพิ่มเติม พุทธศักราช 2461 โดยในพระราชบัญญัติดังกล่าวอ้างถึงอากรการพนันให้ใช้ในมณฑลชั้นใน รัตนโกสินทร์ศก 125 ซึ่งได้ตั้งไว้ตามข้อความแห่งพระราชบัญญัติอากรการพนัน รัตนโกสินทร์ศก 120 นั้น ให้คงมีการพนันบางอย่างที่รัฐบาลอนุญาตให้เล่นอยู่บ้าง แต่ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงานและเป็นการจัดเป็นครั้งเป็นคราวไป เพื่อความรื่นเริง เพลิดเพลิน ซึ่งหนึ่งในนั้นคือการออกลอตเตอรี่

ปรากฏข้อความบนหน้าหนังสือพิมพ์ BANGKOK TIMES ใน ค.ศ.1919 ได้เคยลงข่าวรายวันที่น่าสนใจเกี่ยวกับการออกหวยเบอร์ไว้จึงขอชวนย้อนไปดูวิธีการออกหวยในสมัยนั้น ได้แก่ หวยเบอร์ “วันของเรา”

ก่อนอื่นกรรมการผู้ออกหวย จะพิมพ์ตั๋วจำนวน 200,000 ฉบับ โดยมีตัวเลขตั้งแต่ 100,000 เรียงไปถึง 299,999 รางวัลทั้งหมดมี 253 รางวัล และจำหน่ายออกขายตามห้างร้านต่าง ๆ และธนาคาร เพื่อให้ประชาชนได้เลือกซื้อตั๋ว

อุปกรณ์สำหรับออกหวยเบอร์ “วันของเรา” ประกอบด้วยหีบสำหรับบรรจุแผ่นตัวเลขต่าง ๆ มีจำนวนทั้งสิ้น 7 หีบ

หีบที่ 1 เรียกว่า “หีบรางวัล” สำหรับใส่แผ่นตัวเลขเพื่อแสดงลำดับรางวัล

อีก 6 หีบ เรียกว่า “หีบเลขตั๋ว” สำหรับใส่แผ่นตัวเลขเพื่อแสดงตัวเลขรางวัลบนตั๋ว โดยแต่ละหีบจะถูกกำหนดด้วยตัวอักษรภาษาอังกฤษ คือ A B C D E F เรียงต่อกันไป ซึ่งหีบอักษรภาษาอังกฤษ A มีเพียงแผ่นตัวเลข 1 และ 2 เท่านั้น ส่วนหีบอักษรภาษาอังกฤษ B ถึง F มีแผ่นตัวเลข 0 ถึง 9 อยู่ภายในแต่ละหีบ

เมื่อจะทำการออกรางวัล คณะกรรมการประจำหีบจะเข้าประจำตำแหน่ง หีบละ 2 คน เพื่อเป็นผู้หมุนหีบ 1 คน และเป็นผู้ล้วงเอาแผ่นตัวเลขภายในหีบ 1 คน เรียบร้อยแล้วจึงจะส่งสัญญาณให้คณะกรรมการประจำหีบดำเนินการหมุนหีบของตนพร้อมกัน และผู้ล้วงเอาแผ่นตัวเลขภายในหีบก็ต่างล้วงเอาแผ่นตัวเลขในหีบของตนที่ประจำอยู่ ออกมาคนละ 1 แผ่น

ตัวอย่างเช่น จาก“หีบรางวัล” คณะกรรมการประจำหีบล้วงได้แผ่นตัวเลข 7 และ จาก“หีบเลขตั๋ว” คณะกรรมการประจำหีบ A B C D E F ล้วงได้ดังต่อไปนี้

A แผ่นตัวเลข 1 B แผ่นตัวเลข 3 C แผ่นตัวเลข 6

D แผ่นตัวเลข 9 E แผ่นตัวเลข 0 F แผ่นตัวเลข 1

เมื่อมาจัดเรียงลำดับแล้ว ผลที่ออกมาคือ รางวัลที่ 7 ได้ตกเป็นของเจ้าของตั๋ว เลขที่ 136901

คณะกรรมการจะประกาศให้ทราบจำนวนเงินของรางวัลต่าง ๆ ตั้งแต่รางวัลที่ 1 ถึง รางวัลที่ 8 ซึ่งในวันเดียวกัน คณะกรรมการจะจัดทำบัญชีตัวเลขและจำนวนเงินของตั๋วทั้งหมดที่ขายไม่ออกให้ตรวจดูด้วย

กรณีที่คณะกรรมการออกหวยจับได้แผ่นตัวเลขต่าง ๆ ตรงกับตัวเลขของตั๋ว ซึ่งปรากฏอยู่ในบัญชีของตั๋วที่ขายไม่หมด คณะกรรมการออกหวยต้องคืนแผ่นตัวเลขต่าง ๆ เข้าหีบและหมุนใหม่ทุก ๆ ครั้ง

รางวัลที่ได้กล่าวไว้ว่ามีทั้งหมด 253 รางวัล นั้นประกอบด้วย

รางวัลที่หนึ่ง มี 1 รางวัล

รางวัลที่สอง มี 2 รางวัล

รางวัลที่สาม มี 4 รางวัล

รางวัลที่สี่ มี 8 รางวัล

รางวัลที่ห้า มี 16 รางวัล

รางวัลที่หก มี 32 รางวัล

รางวัลที่เจ็ด มี 50 รางวัล

รางวัลที่แปด มี 140 รางวัล

จะเห็นว่าการออกหวยในอดีตและปัจจุบันยังมีรูปแบบและวิธีการที่คล้ายคลึงกัน อาจจะแตกต่างกันด้วยอุปกรณ์การออกรางวัล เราจะมาดูกันว่าเศรษฐีใหม่ที่ได้รางวัลที่ 1 จากการซื้อตั๋วเลข 6 หลัก ในสมัยนั้น คือใครและได้เงินรางวัลเท่าไหร่กันแน่

หวยเบอร์ “วันของเรา” ที่พิมพ์ออกขายจำนวน 200,000 ฉบับนั้น เมื่อถึงวันออกรางวัล มีตั๋วที่จำหน่ายไม่หมดเป็นจำนวน 55,000 ฉบับ ซึ่งผู้ที่ได้รับรางวัลที่ 1 จะได้รับ 20 เปอร์เซ็นต์ของตั๋วที่ขายได้ ซึ่งรางวัลที่ 1 ของหวยเบอร์ “วันของเรา” มีมูลค่าถึง 145,000 บาท

ในหนังสือพิมพ์ BANGKOK TIMES ฉบับวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2461 ได้ลงประกาศผู้โชคดีที่ได้รับรางวัลที่ 1 เป็นผู้ถือตั๋วหมายเลข 294264 เป็นถึงกุมารแพทย์ อายุมากกว่า 60 ปี มีนามว่า “หมอน่วม” บ้านอยู่บางลำภูกลาง จังหวัดพระนคร ซึ่งหมอน่วมผู้นี้ได้ซื้อหวยเบอร์ “วันของเรา” ไว้เพียง 1 ฉบับเท่านั้น จากจำนวน 50 ฉบับที่อยู่ในเล่มเดียวกัน และมีอีกหลายรายที่เหมาทั้งเล่มที่มีถึง 50 ฉบับ ไม่ถูกรางวัลเลยก็มี หมอน่วมผู้นี้ถือเป็นนักเสี่ยงโชคที่ได้เป็นเศรษฐีหน้าใหม่ ในการออกหวยเบอร์ “วันของเรา” ในครั้งนี้

  
ข่าวแจ้งการออกหวยเบอร์ในหนังสือพิมพ์ BANGKOK TIMES

ตัวอย่างหนังสือพิมพ์ BANGKOK TIMES

----------------------------------------------------------

ผู้เรียบเรียง นางสาวพิมพร เอี่ยมจ้อย นักจดหมายเหตุชำนาญการ

คณะทำงานด้านการจัดการองค์ความรู้สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ

อ้างอิง :

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 6 กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ร.6 ค 18/5 เรื่อง อากรหวยจีน ก,ข,แลอากรบ่อนเบี้ย เรื่องเลิกหวย แลบ่อนเบี้ยด้วย (21 ก.พ. 2453 – 20 มี.ค. 2459)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 6 เบ็ดเตล็ด ร.6 บ 11/1 เรื่อง ราชกรีฑาสโมสรขออนุญาตออกลอดเตอรี มีเรื่องคลังเรียนพระราชปฏิบัติเรื่องการออกลอตเตอรีด้วย (29 ม.ค. 2460 – 26 ม.ค. 2462)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 6 เบ็ดเตล็ด ร.6 บ 11/2 เรื่อง ลอตเตอรี ในการแข่งขันล้อเลื่อนบำรุงเสือป่า และการบิน (8 ก.ค. 2461 – 28 ม.ค. 2465)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 6 เบ็ดเตล็ด ร.6 บ 13/19 เรื่อง หนังสือพิมพ์บางกอกไตมส์ส่งนาดรสงเคราะห์อังกฤษมาให้แก้กับขอรายนามข้าราชการไปลงทำเนียบ (18 ก.ย. 2459 - 24 เม.ย. 2468)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. THE BANGKOK TIMES ค.ศ.1919 ม้วนที่ 1 วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2461

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. THE BANGKOK TIMES ค.ศ.1919 ม้วนที่ 1 วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2461

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. THE BANGKOK TIMES ค.ศ.1919 ม้วนที่ 1 วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2461

#องค์ความรู้จากจดหมายเหตุ