รัฐพิธีเปิดพระบรมราชานุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

เมื่อพุทธศักราช 2456 มีการค้นพบพระเจดีย์ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงสร้างไว้ในที่ซึ่งทรงชนะยุทธหัตถี ณ ดอนพระเจดีย์ แขวงเมืองสุพรรณบุรี และในปีเดียวกันนั้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินโดยทางสถลมารคไปทรงนมัสการพระเจดีย์แห่งนี้ พร้อมทั้งโปรดเกล้าฯ ให้ก่อสร้างพระเจดีย์ขึ้นใหม่ ทว่าการค้างคาด้วยขัดข้องเรื่องงบประมาณ

พระเจดีย์ยุทธหัตถี ที่สมเด็จพระนเรศวรชนช้าง ที่หนองสาหร่าย แขวงสุพรรณบุรี
รหัสเอกสาร ภ 002 หวญ 28/18(8)

พระเจดีย์ยุทธหัตถี ที่สมเด็จพระนเรศวรชนช้าง ที่หนองสาหร่าย แขวงสุพรรณบุรี
รหัสเอกสาร ภ 002 หวญ 28/18(8)

จนกระทั่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร การฟื้นฟูบูรณะจึงสำเร็จลุล่วง ต่อมาในวันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2502 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปในรัฐพิธีเปิดพระบรมราชานุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี ความละเอียดปรากฏตามหมายกำหนดการที่ 1/2502 ดังนี้

เวลา 10 นาฬิกา 30 นาที เสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่พิธีมณฑล ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการบูชาพระพุทธปฏิมาปางประจำรัชกาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงศีล ทรงฟังคำกราบบังคมทูลรายงาน แล้วจึงมีพระราชดำรัส จากนั้น ทรงเปิดพระบรมราชานุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระสงฆ์ 10 รูป เจริญชัยมงคลคาถา ชาวพนักงานประโคมฆ้องชัย สังข์ บัณเฑาะว์ มโหระทึก แตร และดุริยางค์ ทหารกองเกียรติยศถวายความเคารพ

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงพระสุหร่ายสรงพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงจุดธูปเทียนถวายราชสักการะแล้ว ประทับพระราชอาสน์ในพิธีมณฑล พระสงฆ์ถวายอดิเรก จบแล้ว เสด็จพระราชดำเนินกลับ

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงฟังคำกราบบังคมทูลรายงาน ณ พลับพลาที่ประทับ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี วันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2502
รหัสเอกสาร ฉ/จ/425

อนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เมื่อเปิดผ้าคลุมป้ายคำจารึกแล้ว ณ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี วันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2502
รหัสเอกสาร ฉ/จ/427

คณะข้าราชการกระทรวง ทบวง กรมต่าง ๆ วางพวงมาลา ที่อนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี วันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2502
รหัสเอกสาร ฉ/จ/430

ประชาชนมาร่วมในพิธีเปิดอนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี วันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2502
รหัสเอกสาร ฉ/จ/431

นับแต่นั้นมา พระบรมราชานุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชจึงได้ประดิษฐานเป็นอนุสรณ์สำคัญของประเทศชาติสถาวร

เรียบเรียงโดย นางสาวพุธิตา ขำบุญลือ นักจดหมายเหตุชำนาญการ

บรรณานุกรม

คณะกรรมการบูรณะอนุสรณ์ดอนเจดีย์.  อนุสรณ์ดอนเจดีย์ ที่ระลึกในรัฐพิธีเปิดอนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช 25 มกราคม 2502. กรุงเทพฯ : ธนาคารออมสิน, 2502.

 “เรื่องเสด็จพระราชดำเนิรไปนมัสการพระเจดีย์ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชมีไชยชนะยุทธหัตถี.” ราชกิจจานุเบกษา. วันที่ 3 มีนาคม 2456 เล่ม 30 หน้า 2839-2860

 “ที่ 1/2502 หมายกำหนดการรัฐพิธีเปิดพระบรมราชานุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ ตำบลดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี พุทธศักราช 2502.” ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ. วันที่ 23 มกราคม 2502 เล่ม 76 ตอนที่ 14 หน้า 3-4

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารชุดกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 6 เบ็ดเตล็ด ร.6 บ 12/9 เรื่องก่อสร้างพระเจดีย์ที่ดอนพระเจดีย์ แขวงเมืองสุพรรณบุรี (6 ก.ย. 2456 - 6 มี.ค. 2459).

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. ภาพชุดหอพระสมุดวชิรญาณ ภ 002 หวญ 28/18 ภาพพระเจดีย์ยุทธหัตถี ที่สมเด็จพระนเรศวรชนช้าง ที่หนองสาหร่าย แขวงสุพรรณบุรี

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. แผนที่ แผนผัง แบบแปลนส่วนบุคคล ชุด นายโหมด ว่องสวัสดิ์ ผ สบ6.8/6 แบบเจดีย์ยุทธหัตถีอนุสรณ์ดอนเจดีย์