จารึกวัดพระยืน
ระดับการขึ้นทะเบียน: ระดับชาติเผยแพร่เมื่อ: 10 Nov 20จำนวนผู้เข้าชม:3613
 

จารึกวัดพระยืนเป็นศิลาจารึกอักษรไทยที่พบเป็นหลักแรกในล้านนา มีลักษณะเป็นจารึกหินชนวน หรือหินดินดาน สีเทา รูปใบสีมา ขนาดสูง 90 เซนติเมตร กว้าง 55 เซนติเมตร หนา 10.5 เซนติเมตร ระบุปีที่จารึก คือ จ.ศ.731 หรือ พ.ศ.1912 ในสมัยรัชกาลของพญากือนา กษัตริย์แห่งราชวงศ์มังราย นครเชียงใหม่ ซึ่งตรงกับสมัยพญาลิไทแห่งกรุงสุโขทัย จารึกด้วยอักษรไทย (ลายสือไทสุโขทัยแบบอาลักษณ์) ภาษาไทย มีเนื้อความ 2 ด้าน รวม 81 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 40 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 41 บรรทัด

เนื้อความในจารึก ด้านที่ 1 กล่าวถึงการขึ้นมาของพระมหาสุมนเถระ พญากือนาจึงทรงให้ราชบุรุษไปอาราธนามาจากสุโขทัย เพื่อเผยแผ่พุทธศาสนาในล้านนาในปี พ.ศ.1912 และทรงจัดการต้อนรับอย่างมโหฬาร และอัญเชิญให้พำนักที่วัดพระยืน เมื่อพระมหาสุมนเถระเห็นวัดดูเก่าแก่แล้ว จึงดำริจะปฏิสังขรณ์ใหม่

ด้านที่ 2 กล่าวถึงการบูรณะ และปฏิสังขรณ์ศาสนสถานในวัดพระยืน รวมทั้งพระเจดีย์ด้วย กล่าวคือ มีการสร้างพระพุทธรูปยืนเพิ่มอีก 3 องค์ คือทิศตะวันตก ทิศเหนือ และ ทิศใต้ ซึ่งเดิมมีเพียง 1 องค์ ทางทิศตะวันออก

หม่อมเจ้าทรงวุฒิภาพ ดิศกุล เป็นผู้พบจารึกวัดพระยืนเมื่อ พ.ศ. 2457 จากนั้นได้ทรงส่งสำเนาจารึกมาถวายสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2457 ต่อมาวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2500 กรมศิลปากรได้ส่งนายฉ่ำ ทองคำวรรณ และนายประสาร บุญประคอง เจ้าหน้าที่ผู้อ่านจารึก แผนกหนังสือตัวเขียนและจารึก กองหอสมุดแห่งชาติ เดินทางไปอัดเสนาจารึกที่วัดพระยืน จังหวัดลำพูน และกองหอสมุดแห่งชาติได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นศิลาจารึกวัดพระยืน หลักที่ 62 (เลขทะเบียน ลพ.38) จารึกวัดพระยืนได้รับการตีพิมพ์ข้อมูลและเผยแพร่ในหนังสือต่าง ๆ เช่น ประชุมศิลาจารึกภาคที่ 3 จารึกสมัยสุโขทัย วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย เป็นต้น

ได้รับการขึ้นทะเบียน มรดกความทรงจำประเทศไทย วันที่ 21/12/2558